Bronşiolit, akciğerlerin küçük havayollarında( bronşiollerde) tıkanıklığa neden olabilen iltihabi bir durumdur. Hastaneye yatacak kadar nefes darlığına sebep olması, tekrarlama riskinin oluşu nedeniyle aileleri endişelendirir. Öksürük ve solunum sıkıntısına yol açabilen, anne ve babaların acaba çocuğum astım mı oldu diye uykularını kaçıran bir hastalıktır.
Bronşiolit hangi yaş grubunda VE NE ZAMAN görülür?
Genellikle 2 yaşından küçük çocuklarda sıklıkla 3- 6 aylık bebeklerde görülür.Bu yaş grubunda hastaneye yatışların en sık nedenidir.
Bronşiolit her mevsimde görülebilirse de en sık kış aylarında ve özellikle Ekim ile Mayıs ayları arasında görülmektedir.
Niçin Çocuklarda daha sık görülür?
Erişkinlerle kıyaslandığında çocuklarda daha fazla görülmesini kolaylaştırıcı bazı etmenler vardır. Küçük çocuklar ve bebeklerin bronşlarının çapı dar ve sayıca azdır .Bronşları çevreleyen kıkırdak halkaları çok yumuşak olduğu için hava yolları daha kolay tıkanır.Bronşioller virüslerle iltihaplandıklarında duvarları şişer ve içlerinde de salgılar birikir; havanın akciğerlere girmesi ve çıkması zorlaşır. Ayrıca çocukların metabolizma hızlarının ve oksijen tüketimlerinin daha yüksek olması bronşiolitin çocuk ve bebeklerde daha çok görülmesinin sebepleri arasındadır.
Bronşiolite ne neden olur? Çocuklara nasıl bulaşır?
Bronşiolitin sebebi çoğu zaman virüslerdir. Hastaların yüzde 50’sinde etken RSV yani respiratuar sinsityal virüstür. Bunu rinovirus, parainfluenza, grip virüsü ve adenovirüsler izler. Hastaların yüzde 90’ının ailesinde gribal bir enfeksiyon hikayesi mevcuttur.
Virüsler hasta kişilerin aksırmaları, konuşmaları ve öksürmeleri sırasında havaya karışarak solunum yoluyla bulaşır. Çocuğun veya eşyaların bulunduğu ortamda öksürüp aksırılması ile virüsle dolu tükürük damlacıkları ortama saçılır.Vücut salgılarıyla kirlenmiş el ile de bulaşabilir. Kirli yüzeylerde virüs 8 saate kadar canlı kalabilmektedir.
Hangi çocuklar/bebekler bronşiolit açısından risk altındadır?
Bazı risk faktörleri hastalığın görülmesini kolaylaştırır. Bu risk faktörleri arasında :
– erken doğum öyküsü olan prematür bebekler,
-doğuştan kalp ve akciğer sorunu bulunan bebekler,
-6 aydan küçük bebekler,
-anne sütü ile beslenmeyenler,
-sigara dumanına maruz kalanlar,
-kalabalık aileler, kreşte bakım görenler ve okula giden kardeşi olanlar
sayılabilir.
Anneden geçen antikorlar ilk 6 ayda bebeği koruyabildiğinden anne sütü akut bronşiolitten bebeği korur.
Belirtileri Nelerdir?
Kuluçka dönemi 7-10 gün arasındadır. Bronşiolit, tıpkı soğuk algınlığı gibi burun akıntısı, hafif öksürük, burun tıkanıklığıyla başlar. Ateş normaldir veya hafif yükselmiş olabilir.Bazı hastalarda işler daha da kötüye gider birkaç gün içerisinde öksürük şiddetlenir ve hırıltılı solunum ortaya çıkar,solunum sıklığı artması, nefes darlığı, kalp hızının artması, burun kanatlarının solunuma eşlik etmesi, huzursuzluk, nefes alıp verirken kaburga aralıklarının her nefes alışta içeri çökmesi gibi durumlar ortaya çıkabilir. Hastalıkla beraber beslenme ve sıvı alımı azalabilir. Beslenme bozukluğu ve yetersiz sıvı tüketimi nedeniyle bebeklerde hastaneye yatırılarak izlem gerekebilir.
Nasıl Tanı Konur?
Akut bronşiyolit tanısı tamamen klinik bulgulara dayanır. Özel bir laboratuvar testi yoktur.Bunun için özel durumlar dışında herhangi bir laboratuvar incelemesi gerekmez.
Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bronşiolit çoğunlukla viral nedene bağlı olduğundan tedavide antibiyotiklerin yeri bulunmamaktadır. Çocuğun burnunun açık tutulması çok önemlidir. Burun salgılarının koyulaşmasına engel olmak için sık sık tuzlu sulu burun damlaları yararlıdır. Beslenmesine de dikkat edilmeli, beslenme normal zamanlardan daha yorucu olduğu için az miktarlarda ama sık aralıklarla beslenmeli, öksürük nöbetlerini azaltacağından anne sütü başta olmak üzere bol sıvı alımı için teşvik edilmelidir. Öksürük, havayollarını temizlemeye yarayan güzel bir reflekstir. Öksürüğü baskılayan şuruplar VE DEKONJESTAN olarak adlandırdığımız grip ilaçları salgıların koyulaşmasına ve hastalığın ilerlemesine neden olabileceğinden bronşiolitte kullanılmaz.
Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bronşiolit çoğu zaman hafif ve orta şiddette geçirilen bir hastalıktır ve evde tedavi edilebilir. Ancak evde çocuğunuzu yakından gözleyin; nefes alıp verişi hızlandığında, beslenmesi bozulduğunda, hırıltı şiddetlendiğinde doktorunuza başvurun. Bebeğiniz hakkında endişeliyseniz, İki üç beslenme sırasında normalin yarısı kadar yediyse, 12 saatten beri alt bezini ıslatmadıysa, ateşi varsa, yorgun ve huzursuz görünüyorsa doktorunuza danışın. Bebeğinizin dilinde ya da dudaklarında morarma, solunumunda sıkıntı ya da zorlanma olursa, uzun süreli nefes almasında duraklama olursa, renginde solma farkederseniz acil olarak hastaneye başvurmanız gerekir.
Korunmada Neler Yapılmalıdır ?
Esas korunmada genel enfeksiyon önlemleri, ellerin sık yıkanması, çevre hijyeninin temini, gerekirse hasta kişinin maske kullanması, hasta çocukların okula gönderilmemesi, anne sütü ile beslenmenin desteklenmesi, pasif sigara içiciliğinin önlenmesi temel adımlardır.
Unutmayın: Her 5 çocuktan 1’i hayatının ilk 2 yılında bronşiolit geçirebilmektedir. Her bronşiolitin astıma çevireceğini öngörmek asla mümkün değildir. Ancak risk faktörleri yüksekse dikkatli olmak gereklidir.